Van Zoet naar Bitter
We leven regelmatig met een illusie en dat maakt het leven op dat moment leefbaar. Maar: illusie is alleen in het begin zoet. Het is moeilijk om toe te geven dat je een illusie aanhangt. Het is nog moeilijker om deze onder ogen te zien en hem los te laten. En dat laatste doen mensen dan ook simpelweg heel vaak niet. Het zinnetje van lang geleden dat een familielid tegen me uitsprak, echoot in me na: “Zo houden we onszelf allemaal af en
toe voor de gek.” Gedecideerd antwoordde ik daarop: “Nou, maar dat wil ik niet.” Zwart-wit denken, zonder de negatieve bijklank, had ik hoog in het vaandel. Intuïtief deed ik dat, want ik wist nog niet: illusie is alleen in het begin zoet.
Dat wil niet zeggen dat ik geen illusies heb, maar dat ik ze op dit moment nog niet onderkend en ze daarom ook nog niet opgeblazen heb. Maar als ik me ervan bewust word, zal ik ze hoe dan ook, nader beschouwen en ze proberen los te laten. Niet voor niets ben ik natuurlijk jaren geleden, na een diepgaande zoektocht, bij Osho uitgekomen. Hij is de meest waarheidsgetrouwe meester/mysticus die de historie kent.
Illusie is alleen in het begin zoet
Osho geeft aan, dat illusies ‘zoet’ zijn: ze dekken iets af, namelijk een schrijnende situatie. Net zoals een kind een, verantwoord, snoepje krijgt als het pijn heeft na een val, wordt ook onze pijn verzacht. Maar wat zoet is, hoeft niet zo te blijven. Osho sluit hiermee aan bij de uitspraak van Gautama Boeddha. “What sweet is in the 
beginning, is bitter in the end.”
Een illusie hanteren geeft zoetheid, omdat er impliciet hoop is dat de situatie verbeteren zal. Dat kan om een relatie gaan, een werksituatie, een bepaalde gezondheidstoestand etc. Maar omdat het een illusie is, gaat het om valse hoop. Inderdaad: we houden onszelf, tijdelijk, voor de gek dat het allemaal ooit beter zal worden.
Echter, als we een illusie blijven koesteren en de waarheid haalt haar in, dan is het over met het zoete gevoel. Dan is het keihard duidelijk geworden: Illusie is alleen in het begin zoet. We houden ons op dat moment vast aan ideeën, verwachtingen of verbanden die niet op realiteit berusten.
‘Voorbij een illusie’ proberen te komen, is pijnlijk. Het is meestal een proces dat aardig wat tijd in beslag neemt. Want tijdens dit gebeuren, is er vaak regelmatig sprake van terugval.
Waarom zou je eigenlijk de moed opbrengen om de illusie op te blazen? Omdat overtuigingen 
die niet kloppen met de realiteit, op een gegeven moment gaan knellen. Je bent niet meer trouw aan jezelf, aan je diepste wezen. Het loslaten is niet gemakkelijk en ook regelmatig pijnlijk. Je bent jezelf aan het bevrijden en tegelijk is er een bitter gevoel over hoop die de bodem ingeslagen wordt.
Wat bitter is in het begin, kan zoet worden
En dat is het tweede dat Osho in dit verband aangeeft, waarbij hij naar Boeddha verwijst. Het omgekeerde van de geciteerde uitspraak, klopt namelijk ook. “Wat bitter is in het begin, is aan het einde zoet.”
Natuurljk is er bitterheid, want we zijn teleurgesteld of hebben verdriet en dat is bitter. Maar zoals je de situatie nu beleeft, is die ook niet meer houdbaar. Je kunt daar klaarblijkelijk je ogen niet langer voor sluiten. Als je dan inderdaad zo moedig bent om dit onder ogen te zien en het proces van loslaten aan te gaan, zul je beloond worden. Wat eerst bitter was, blijkt nu een zoete atmosfeer op te leveren. Want een gevoel van bevrijding maakt zich van je meester, nadat je je uit het harnas van de illusie gewurmd hebt. En wat is er zoeter dan vrijheid? je kunt weer volledig ademhalen en hoeft je valse gedachten en ideeën niet meer te omzeilen en te onderdrukken.
Op Osho Zen Tarot kaart Beyond Illusion/de Illusie Voorbij, Grote Arcana XX, is het proces van ‘de Illusie Voorbij’ komen, mooi weergegeven. Onze illusies betreffen de (schijn)zekerheden waaraan we ons vastgeklampt hebben. Het zijn maatschappelijk instituties, opgelegde overtuigingen etcetera die niet existentieel zijn. Ze hebben dus geen werkelijkheidswaarde noch eeuwigheidswaarde. Deze illusies worden 
weergegeven door de afgebeelde vlinder op de kaart. Wat we waarnemen, is een bepaalde vorm, maar er kan iedere andere vorm voor in de plaats komen. Hij is voorbijgaand, vluchtig.
Daarachter zie je de Existentie, het Bestaan, afgebeeld en dat heeft WEL eeuwigheidswaarde. Welke vormen zich ook voordoen, op de achtergrond is er altijd de eeuwigdurende existentie.
Als we ons bevrijden van de illusie, van de vorm, die we tot dan toe voor eeuwig hielden, is de connectie en ‘het onderdeel uitmaken van de Existentie’ er weer.
Het kristal dat we op de kaart zien, staat symbool voor het inzicht dat er toe leidt dat we onze illusie gaan loslaten. Opeens dringt het kristalhelder tot ons door dat we ons aan schijnzekerheden vastklampten. Een grotere vrijheid ligt in het verschiet: “What bitter is in the beginning, turns out to be sweet in the end.”